Telekom sektörünün fotoğrafı
Eski ismiyle Telekomünikasyon Kurumu yeni ismiyle Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) 2011 ilk çeyreğine ait üç aylık pazar verileri raporunu yayınladı. Ne yalan söyleyelim oldukça kapsamlı ve de uzun (86 sayfa) bir rapor olduğu için incelememiz biraz zaman aldı. Raporda sabit pazara ait verilerden mobil pazar verilerine, internet ve genişbant verilerinden altyapı ve rehberlik hizmetleri verilerine kadar pek çok farklı alandaki rakamlara yer veriliyor.
Rapor beş ana başlıktan oluşuyor. Bunlar, genel pazar verileri, sabit pazar verileri, internet ve genişbant verileri, mobil pazar verileri ve diğer hizmetler şeklinde sıralanmış. Hepsini buraya almamıza imkan yok. Biz yerimiz ölçüsünde genel pazar ve sabit pazar verilerini inceleyeceğiz.
İlk olarak genel pazar verileri bölümüne göz atıyoruz. Raporda yer alan bilgilere göre 2011’in ilk çeyreği itibarıyla Türkiye’deki elektronik ve haberleşme sektöründe toplam 489 işletme yer alıyor. Bu rakam bir önceki çeyrekte 459 idi. En fazla sayıda işletmecinin yer aldığı alan 128 işletmeciyle internet servis sağlayıcılığı hizmeti olarak öne çıkıyor. Yine bu başlıkta Türk Telekom ve mobil işletmecilerin üç aylık net satış gelirleri yer alıyor. Buna göre Türk Telekom 2011’in ilk üç ayında 1.847.782.224 TL net satış geliri ile başı çekiyor. İkinci Turkcell’in net satış gelirleri 1.839.762.745 TL, üçüncü Vodafone’un 947.287.000 ve dördüncü sıradaki Avea’nın 3 aylık net satış gelirleri 702.832.512 TL olarak veriliyor. Diğer işletmeciler arasında ise İSS’ler ve altyapı hizmeti veren işletmecilerin 3 aylık net satış gelirleri dikkat çekici düzeyde. Toplam 128 ISS’in 2011 ilk çeyrek net satış geliri 754.223.296 TL olarak gerçekleşmiş. Altyapı hizmeti veren toplam 67 işletmecinin 2011 ilk çeyrek net satış geliri ise 112.844.109 TL olarak veriliyor.
İşletmecilerin 2011 ilk çeyreğindeki yatırım miktarlarına bakıldığında ise Vodafone’un ilk sırayı aldığı görülmekte. BTK raporuna göre Vodafone 2011 ilk çeyreğinde 359.089.000 TL yatırım gerçekleştirmiş. İkinci sırada 179.769.169 TL yatırım ile Avea, üçüncü sırada 112.541.139 TL yatırım ile Türk Telekom ve dördüncü sırada ise 94.361.622 TL yatırım ile Turkcell gelmekte. Türkiye’deki elektronik haberleşme sektörünün bu 4 ağır topunun 2011 ilk çeyreğindeki toplam yatırım miktarları 745.760.930 TL olarak veriliyor. Sektörde yer alan diğer 485 firmanın toplam yatırımları ise 999.052.277 TL olarak veriliyor.
İstihdam rakamları ise ilginç bir seyir izliyor. 2010 yılı son çeyrek bitimi ile 35.745 olarak gerçekleşen istihdam bir önceki çeyreğe kıyasla yaklaşık 2.000 kişilik bir artışla 37.677 olarak gerçekleşmiş. Bu istihdamın 25.582’si Türk Telekom tarafından sağlanmış. Sektör 2003 yılını hala mumla arıyor. Çünkü 2003 yılında Türk Telekom, Mobil ve STH işletmecilerde toplam 66.000 civarında çalışan vardı.
BTK’nın yayınladığı raporda bizim sizlerle paylaşacağımız diğer başlık sabit pazar verileri. Sabit telefon hattı abonelerinin 2004 yılından beri gösterdiği düşüş grafiğini 2011 ilk çeyreğinde de sürdürdüğünü görüyoruz. 2004 yılında % 27 yani 19,3 milyon olan sabit hat abonesi sayısı, 2011 ilk çeyreğinde nüfusun %21,6’sına yani yaklaşık 15,96 milyona gerilemiş durumda. Bu rakam bir önceki çeyrekte 16,2 milyon abone değerindeydi yani 2011 ilk çeyreğinde %1,5’luk bir düşüş gerçekleşmiş durumda.
Bu raporda ilk kez olarak sabit telefon hizmetleri sunan STH (sabit telefonculuk hizmeti) işletmecilerinin bilgilerini de yer verilmiş. Bu bilgilere göre söz konusu dönemde taşıyıcı seçimi kullanıcı sayısı 557.424, taşıyıcı ön seçimi kullanıcı sayısı ise 178.339 olarak gerçekleşmiş. Diğer yöntemlerle bu işletmecileri kullanarak arama yapan kullanıcı sayısı ise 265.911 kişi. Yine raporda ilk kez tüm yöntemlerle ulaşılan kullanıcı sayısı açısından STH işletmecilerinin kendi aralarındaki pazar paylarına da yer verilmekte. Buna göre kullanıcı sayısına göre Millenicom ilk sırada yer alıyor. Onu Turknet, Superonline, Koçnet ve Vodafone Alternatif izliyor.
Önümüzdeki hafta diğer üç başlığı sizlerle paylaşacağız.
(Bu yazının bir kısmı 24 Temmuz 2011 tarihli Para dergisinde yayınlanmıştır.)