Microsoft, Yahoo’yu niçin istedi ve neden reddedildi?
Microsoft tamamen rasyonel bir şirketin yapması gerekenleri yapıyordu ve 1 Şubat günü Yahoo’yu satın almak için 44,6 milyar dolar teklif ediyordu. Çünkü kurucusu ve onu bugünlere getiren en önemli aktörlerden olan Bill Gates internet hakkındaki doğru olmayan öngörüleri ve o öngörülerle yapılan yatırımlar Microsoft’a hem zaman hem de para kaybettirmişti. Bill Gates’de hata yapar mıymış demeyin. Çok ciddi hatalar yaptı ve hatalarının sebep olduğu kayıplar doğal olarak internet gibi bir büyük pazarı, Google gibi çok genç bir şirkete kaptırmasına yol açtı.
En önemli yanlışı “Microsoft Network” adını verdiği alternatif bir ağla internete rakip olmaya çalışmasıydı. Evet, yanlış okumadınız Bill Gates internete rakip olacak kendi interneti kurmaya çalıştı. Bunun Microsoft’a maliyetini tahmin edemezsiniz. Sonrasın da Bill Gates içeriden gelen tepkilere daha fazla dayanamadı ve istemeyerek de olsa Microsoft Network çalışmalarının MSN’e dönüştürülmesini kabul etti. Bir nevi zararın neresinden dönülürse kardır mantığı ile hareket edildi.
Microsoft interneti anlamaya ve onunla ilgili planlar yapmaya çalışırken, Stanford Üniversitesinde okuyan 1968 doğumlu Jerry Yang ve 1966 doğumlu David Filo, kendi web sitelerinde beğendikleri internet sitelerinin listesini yayınlıyorlardı. 1996’da kurumsallaştılar ve sonrası ise tam bir başarı öyküsü. Daha sonrası ise yaptıkları yanlışlar neticesinde ve rakiplerinin de çoğalması ile doğal olarak pazar kaybetmeye başlarlar. Yaptıkları yanlışların en başında geleni Yahoo olarak ziyaretçilerine her şeyi sunmaya çalışmalarıydı. Örneğin; Yahoo borsa verilerini sunmak için anlaşmalar yapıyorken, Google borsa verilerini en iyi sunan siteleri buluyordu. Yahoo e-posta hizmetlerinden para kazanmaya çalışırken Google bedava e-posta dağıtıyordu. Dolayısı ile Yahoo ve benzerleri kaybederken internette Google çağı başlıyordu.
Tekrardan bugüne döndüğümüzde Microsoft’un Google devi karşısında yanına alabileceği tek firmanın Yahoo olduğunu görüyoruz. Herkes gibi Microsoft’da biliyor ki internetteki mevcut pazarın yüzde 53,6’sı Google’ın. Yüzde 19,9 u Yahoo’nun. Yüzde 12,9’u Microsoft’un. Gerisi ise bir çok firmaya dağılıyor. Bu birleşme ile Microsoft’un pazar payı 32,8’e çıkacak ve Google’a ciddi bir rakip olacaktı.
Gerçi hisse başına 31 dolar teklif ederek yüzde 62 fazla değerleme yapan Microsoft CEO’su Steven A. Ballmer’ın ne kadar rasyonel davrandığı tartışılsa da Yahoo Yönetim Kurulu’na yazdığı mektupta bunun sebebi de gayet iyi anlaşılıyor. Mektupta şöyle diyor: “Pazar sadece bir firma tarafından (Google olduğunu tahmin etmek zor değil) yönlendiriliyor ve yeni satın almalarla yerini iyice güçlendiriyor. Birleşirsek ziyaretçilere, reklam verenlere ve yayıncılara yeni seçenekler sunabiliriz”
Fakat, Microsoft’un beklemediği oldu ve Yahoo teklifi reddetti. Böylece Microsoft ikinci kez Yahoo tarafından reddedilmiş oldu. Başka bir deyişle Microsoft ikinci raundu da kaybetti. Peki, Yahoo neden Microsoft’u reddetti?
Bu sorunun doğru cevabını bulmak için teklifle cevap arasında geçen yaklaşık iki haftalık sürede neler yaşandığına bakmamız daha doğru olur. Yahoo yaptığı değerlendirme sonrasında Microsoft’a uygun bir dille bu tekliften memnun olduklarını ancak yetersiz bulduklarını bildirdi. Teklifini 56,6 milyar dolar yap anlaşalım dedi. Ayrıca daha önce Google’ın da kendisine yaptığı benzer teklife hala ilgisinin olduğunu da Microsoft’a hissettirdi. Bunun üzerine Microsoft’tan beklenmeyen bir çıkış geldi: “Teklif ettiğimiz bedelden şirketinizi bize satmazsanız, biz de halka açık hisselerinizi toplayıp ortak olarak karşınıza çıkarız.”
Bu durum doğal olarak Yahoo yönetiminde geri tepti. Teklifi reddettiklerini açıklamaya hazırlanırlarken, Microsoft hemen yeni bir açılımda daha bulundu: “Şayet teklife evet derseniz birleşmeden sonra MSN ve alt hizmetlerini kaldırıp sadece Yahoo’yu kullanacağız.” Fakat bu bile yeterli olmadı. Teklif reddedilecekti.
Bu olaylar olurken Google bir taraftan dişlerinin arasından gülüyor bir taraftan da Microsoft’a belden aşağı vuruşlar yapıyordu. Google’ın sözcüleri çıkıp “Bu birleşmenin ardından Microsoft’un tekel oluşturmaya yöneleceği” şeklinde bir açıklama yaptılar ki evlere şenlik. Pazarın yüzde 53,6’sına sahip bir firmanın yaptığı böyle bir açıklamaya nasıl tepki verirsiniz? Gerçi Google’ın sözcüleri de bunu biliyor. Fakat Microsoft’un ürettiği işletim sistemi yüzünden hakkında daha önceleri ABD’de açılan onlarca “tekelcilik” davasını düşünürseniz, Google’ın ne yapmak istediğini anlarsınız. Maksat Microsoft’u en yumuşak yerinden vurmak.
Bundan sonra ne olacak? Şimdi sıra Google’da. Önümüzdeki haftalarda Google’dan Yahoo’ya 60 milyar dolarlık bir teklif gelirse şaşırmayalım. Bu teklifi Yahoo’nun kabul edeceğine de şaşırmayalım. Ayrıca bu birleşmenin gerçekleşmeyeceğine hiç şaşırmayalım. Çünkü birleşmeleri halinde Google’ın pazar payı yüzde 73,5’e çıkacağı için ABD’deki anti-tekel yasaları ve bu yasaların uygulayıcısı kurumlar otomatikman harekete geçecektir. Tüm bunlar olurken Microsoft tabii ki Yahoo’nun halka açık hisselerini toplayacak.
Her şeye rağmen Google ve Microsoft haricinde bir üçüncü talipli de çıkabilir Yahoo’ya. Çünkü Yahoo bugün internet pazarındaki en güçlü ikinci oyuncu. Dolayısıyla kimsenin aklına gelemeyecek birileri de Yahoo’ya talip olabilir. Bilişim dünyasında böyle bir satın almayı gerçekleştirecek başka şirket yok gibi görünüyor ama bilişim medyasına öykünen birileri de olabilir. Mesela; Rupert Murdoch’un News Corp.’u neden olmasın?
Sonuç olarak; ABD’de hisse alıp satıyorsanız Yahoo hisselerini portföyünüzde bulundurmanızı tavsiye ederim. Kısacası bilişim dünyası bu yılı hep Yahoo kime gelin gidecek tartışması ile geçirecek.
(Bu yazı 20 Şubat 2008 tarihinde yayınlanmıştır.)