Bu hafta en ilginç toplantıyı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan yaptı. Gerçi siz bunu okurken, görevinden (seçim süreci nedeniyle) ayrılmış olacak ama gider ayak, 4G’yi de başlattı. Tabii Dr.Tayfun Acarer’in öncülüğündeki BTK’nın bu konudaki çalışmalarını da unutmamak lazım.

4G, mobil haberleşmede müthiş bir gelişmeye işaret ediyor. 3G’de hızlar 100 Mbs’lerdeyken, 4G tam 1000 katı daha hızlı. Dolayısıyla mobilleşmenin hali hazırdaki en hızlı hali. Bakan Elvan bize ihale takvimi verdi ve en önemli ayrıntılara dair bazı bilgiler sundu. Gerisini ihale döneminde öğreneceğiz.(5G çalışmaları henüz işin başında)

Bakan Elvan, 4G ihalesinin mayıs ayında yapılacağını açıkladı. BTK’nın iş planına bakılırsa, yetkilendirme yönetmeliğinin de aynı dönemde tamamlanması bekleniyor. Operatörlerin hizmet vermeye başlaması ise 2016 yılını bulacak.

Mobil telefon ihalelerinde en önemli konu, frekans tahsisi oluyor. Cep telefonları bildiğiniz gibi, havadaki frekansları kullanıyor. Bakan Elvan 4G ihalesindeki frekans planını şöyle açıkladı; “Vereceğimiz yetkilendirme kapsamında 800, 900, 1800, 2100, 2600 MHz frekanslarını mevcut 3 mobil işletmeci için ihale edeceğiz. İhalede şimdiye kadar verilen toplam frekansın iki katından fazlasını vermiş olacağız. 2600 MHz’den ise mevcut işletmecilerin yanında yeni bir işletmeciye de yer açacağız. Vereceğimiz frekansları teknoloji tarafsız olarak kullanılabilir.”

Biraz da mobil teknoloji nedir bakalım; 4G, Cep telefonu alanında teknolojinin 4. basamağını temsil ediyor. İngilizce “Generation” yani “Nesil” anlamına gelen G harfi ile kısaltılan teknoloji gelişmeleri kısaca bir hatırlayalım:
– 1G 1980’lerde ilk cep telefonu icat edildi ama analog sistemin sorunları çok fazlaydı. Sadece sesli görüşme yapılıyordu.
– 2G digital teknolojiydi ve ilk kez Finlandiya’da 1991’de kullanıldı. SMS yani metin kavramı 2G ile başladı.
– 3G mobil internet ve video görüşmeleri mümkün kılan teknoloji olarak 1998 yılında başlatıldı. İlk seviyede 200 Kbs hıza ulaşılıyordu (Türkiye’de 2009’da başlatıldı).
– 4G artan mobil internet ve video ihtiyacına parallel olarak daha geniş bantları mümkün kılan teknoloji olarak 2008 yılında başlatıldı. 100 Mbs hıza ulaşılıyor. Türkiye’de 2016’da başlayacak.
– 5G henüz üzerinde konuşulan bir teknoloji ama ilk öngörülen, çok sayıda kişiye, çok büyük bant genişliklerini ve dengeli bir şekilde sağlamayı sözveren sistemler olacağı şeklinde. Örneğin stadyumda maçı canlı seyrederken, aynı anda cep telefonunuzdan golü yakın sahne izlemek gibi. 2020’lerde kullanımın başlaması öngörülüyor.

Bu arada 4G konusunda ülkemiz yararına bir olaydan bahsedelim. Türkiye ilk defa bir teknolojide önde koşuyor.  4G daha küçük hücrelerle çalışan bir teknoloji ve dolayısıyla 4G’de evlerimize küçük baz istasyonları (başka deyişle erişim noktaları) koyacağız. Türkiye FemtoCell denilen bu teknoloji konusunda dünyadaki 3-4 teknoloji geliştiren firmalardan birisine ve hatta bir işbirliğine sahip.

Argela firmasının yazılımını yaptığı, Aselsan-Netaş ile birlikte hazırlanan “4G Advance” baz istasyonları “ULAK” ilk defa dünyanın önünde koşan bir teknoloji. Standardı bile ITU tarafından temmuz ayında yayınlanacak ve plana gore “ULAK” kasım ayı civarında hazır olmuş olacak.

Umarız Türk devleti bu ürünün kıymetini anlar. Bunu desteklemek ve büyük bir ürün haline gelmek yolunda, elinden geleni esirgemez. Belki bir ayrı şirket halinde paketler ve önemini anlar. Yüksek teknoloji ürünü dediğimiz şey işte bu.

(Bu yazının bir kısmı 8 Mart 2015 tarihli Para dergisinde yayınlanmıştır.)