Yeni Türk Telekom ve finans mühendisliği

Yeni Türk Telekom ve finans mühendisliği

20 Eylül 2019 4 Yazar: Musa Savaş

Günümüzde iletişim ve haberleşme olmazsa olmazımız. Bu alanda yıllardır ülkemize hizmet sunan en değerli markalarımızdan Türk Telekom, yaklaşık iki yıldır sürdürdüğü yeniden yapılanma çalışmalarını tamamladı. Geçtiğimiz hafta başlattığı büyük etkinliklerle de bunu ilan etti. Tabii ki öncelikle biz basın mensuplarına görkemli bir basın toplantısı yaptı. Günlük medyada “Tek Telekom” sloganıyla TTNet ve Avea’nın Türk Telekom ile birleşmesi, diğer yandan yeni oluşuma uygun olarak logonun değiştirilmesi genel olarak daha çok ön plana çıktı. Dolayısıyla logonun anlamından, kaç yılda hazırandığına ve kaç para verildiğine dair tüm haberleri medyada okumuşsunuzdur. Bunların yanı sıra bir çok detayı da. Bense size farklı bir pencere açmak istiyorum.

Bir ekonomist gözüyle baktığımızda gerçekte yapılan neydi. Yapılan şuydu. Yıllar önce BTK’nın düzenlemelerinden dolayı Türk Telekom hizmetlerinden bazıları için farklı şirketler kurulmuştu. İneternet iletişim hizmetleri için TTNet ve mobil iletişim hizmetler için Avea. Türk Telekom’un hakim ortaklarının bu durumdan rahatsız oldukları gazeteci kulislerinde hep konuşuldu. Sebep olarakta gruptaki bazı şirketlerin ciddi sayılabilecek zararlar etmesi ve orta vadede de kara geçemeyecek olmaları şeklindeydi. Yani grup olarak kârda idiler fakat özellikle Avea gibi şirketler çeşitli sebeplerden dolayı bir türlü kâra geçemiyordu. Zarar durumu her şirket sahibi için ciddi bir problemdir ve çözülmesi gerekir. Türk Telekom’da bir bakıma öyle yaptı.

Şimdi burada bir ara verelim biraz ve Türk Telekom CEO’su Rami Aslan’dan bahsedelim. Türk Telekom CEO’su Rami Aslan, 10 Aralık 2013 tarihinde göreve geldi. Tabii ki bu öyle birden olmadı. 1972 doğumlu Aslan 2005 yılından beri Türk Telekom hakim ortağı Oger Grubun içindeydi zaten. Çeşitli grup şirketlerinde kah icra kurulu üyesi, kah da yönetim kurulu üyesi olarak çalışmıştı. Fakat dışarıdan bakanların fark etmediği bir özelliği vardı. Ünvanı ne olursa olsun konu finans olunca son sözü hep Rami Aslan söylüyordu. Yani, kendisi bir finansçıydı. Hem de iyi bir finansçı.

Tekrar konumuza dönersek… Rami Aslan göreve başlayınca çok fazla zorluk çekmedi. Çünkü hem tüm Türk Telekom Grup şirketlerinin finansal durumlarını gayet iyi biliyordu, hem de hakim ortakların rahatsızlığını. Bu rahatsızlığı giderebilecek dünya çapındaki ender profesyonellerden biriydi. Zaten grubun içerisindeydi. BTK’nın bu sektörle ilgili düzenlemelerini aşamayacağını bilmesine rağmen yine de önce BTK tarafını bir hayli zorladı. Olmayacağını anlayınca finansal tecrübesini devreye soktu. Oyun planını tasarladı. Yaklaşık iki yıl süresince tasarladığı oyun planını harfiyen uyguladı ve Ocak ayının so haftası itibariyle de noktayı koydu.

Ara bilgi olarak şöyle bir CEO sırrı vereyim. Bu ölçekteki bir şirkete CEO olursanız, önce şirketin durumuna bir bakın. Eğer tek parça bir şirket ise veya son 20 yıl içinde herhangi bir birleştirme yaşamadıysa yapacağınız ilk iş o şirketi bir çok yavru şirkete bölmektir. Bu size beş yıl zaman, çalışanlara ise motivasyon kazandırır. Yok eğer son 20 yıldır parçalı bir grupsa, bu sefer tersini yapın. Birleştirin. Bu durumda size beş yıl zaman ve çalışanlara motivasyon kazandırır. Türk Telekom gurubunda yapılan tam olmasa da başka bir bakış açısıyla böyle bir şey.

Şimdi aslında ne mi oldu? Hemen söyleyeyim. Türk Telekom, TTNet ve Avea’nın tek yetkili satıcısı gibi oldu. Yani TTNet ve Avea verdikleri hizmetlerin tüketiciye satışını artık doğrudan yapmayacak. Tüm bu satışları Türk Telekom yapacak. Sonrasında da TTNet ve Avea’ya platformlarını kullandığı için bedelini ödeyecek. Yani tüketici ile sadece Türk Telekom muhatap olacak. Böylece TTNet ve Avea üzerindeki Çağrı Merkezi, Satış, Pazarlama ve benzeri maliyet kalemleri en aza inecek veya sıfırlanacak. Şimdi bu durumda iki seçenek var. Birinci seçenek; Türk Telekom, Avea’nın bir nevi MVNO’su oldu. Yani GS Mobile veya PTTCell Avea için neyse Türk Telekom’da bir nevi öyle oldu. İkinci seçenek; Avea, Türk Telekom markasının kullanım hakkını kiraladı. Yani faturları yine Avea kesecek ama marka değeri yüksek olan Türk Telekom markasını kullanarak. Ticaret hukuku açısından mümkün diye biliyorum. Tüm bu yazdıklarımız TTNet içinde geçerli. Bunları neye dayanarak söylüyoruz. TTNet veya Avea abonesi iseniz önümüzdeki ay size Türk Telekom logosuyla gelecek faturaların büyük ihtimalle dipnot kısmında “Bu hizmet size Avea (veya TTNet) platformu üzerinden sunulmaktadır.” cümlesine benzer bir ifade göreceksiniz. Bu cümle söylediklerimizin ispatı olacaktır.

Sonuç olarak Yeni Türk Telekom bir finans mühendisliği operasyonudur. Bu finans mühendisliği kavramını olumsuz anlamda kullanmıyorum. Yeni Türk Telekom operasyonunun ülkemizin menfaatleri adına başarılı olmasını candan diliyorum.

(Bu yazının bir kısmı 14 Şubat 2016 tarihli Para dergisinde yayınlanmıştır.)